Końskie rasy

Angielskie konie pełnej krwi- rasa konia domowego wyhodowana w Anglii, oficjalnie uznana w 1793 r., w którym została wydana pierwsza księga stadna tej rasy (General Stud Book).Z informacji zawartych w księdze wynika, że do powstania tej rasy użyto łącznie 174 ogierów, w tym 89 pełnej krwi arabskiej oraz ok. 100 klaczy ze stajni królewskich, o nie ustalonej przynależności rasowej, przypuszczalnie jednak były wśród nich klacze zimnokrwiste. Największy wpływ na powstanie rasy miały 3 ogiery orientalne, uznane za jej protoplastów - Darley Arabian - koń arabski, Byerley Turk - koń turkmeński oraz Godolphin Barbkon berberyjski.
Kształtowanie rasy zapoczątkowano około połowy XVII w., w wyniku rozmaitych twórczych kojarzeń rodzimych kuców z końmi orientalnymi, fryzyjskimi i zimnokrwistymi. W sprzyjającym klimacie Wysp Brytyjskich zapewniającym długotrwały sezon pastwiskowy zaczęto uzyskiwać konie, które poddawane były stałym próbom szybkości na torach wyścigowych i selekcji pod kątem szybkości w galopie. Do dalszego rozpłodu używano głównie koni, które odniosły zwycięstwo w wyścigach. W rezultacie powstała rasa najszybszych na świecie koni, pokonujących dystans 1 km w niecałą minutę.
Angielskie konie pełnej krwi osiągają wysokość w kłębie 158-170 cm, odznaczają się długą szyją, długim, wysokim kłębem, długim zadem, ukośnie ustawionymi długimi łopatkami i długimi kończynami, posiadają szybką przemianę materii i duży temperament. Umaszczenie głównie gniade lub kasztanowate, siwe i kare rzadziej spotykane. Angielskie konie pełnej krwi używane są do poprawiania innych ras koni, przyczyniły się także do powstania szeregu nowych ras. W Polsce hodowla Angielskich koni pełnej krwi w czystości rasy prowadzona jest od połowy XIX w., obecnie w stadninach w Kozienicach i w Mosznej.

Arabskie konie czystej krwi, araby- jedna z najstarszych na świecie ras konia domowego wyhodowana ok. VIII w. p.n.e. wywodząca się z rejonu Półwyspu Arabskiego, na którym warunki naturalne oraz sposób użytkowania i prowadzenia selekcji przez koczownicze plemiona arabskie ukształtowały rasę o suchej konstytucji (tzn. o szybkiej przemianie materii, małych skłonnościach do osadzania się tłuszczu, lekkiej budowie i żywym temperamencie), wytrzymałą, odporną na niekorzystne warunki otoczenia, dobrze wykorzystującą paszę, o szlachetnej urodzie i płynnych ruchach.
Osiągają wysokość w kłębie 142-155 cm. Wyróżniane są trzy główne typy pokrojowe, wywodzące się od dawnych rodów koni arabskich: saklawi - umaszczenie przeważnie siwe, typ koni arabskich o wyjątkowo szlachetnej urodzie, harmonijnej i delikatnej budowie. Munighi - umaszczenie przeważnie kasztanowate, pochodzi z północnych terytoriów państw arabskich, cechuje się większą wysokoscia w kłębie od typowych koni arabskich, budową nieco zbliżony do angielskich koni pełnej krwi, używany głównie w gonitwach. Kuhailan - umaszczenie przeważnie gniade, typ wyrównany o bardziej masywnej, harmonijnej budowie, najbardziej ceniony obok saklawi, najczęściej spotykany w polskiej hodowli koni arabskich.

Sokólskie konie- konie odmiany lokalnej wyhodowane w województwie podlaskim w okolicy Sokółki w wyniku kojarzenia koni miejscowych z ardenami, belgami i bretonami. Wysokość w kłębie 148-156 cm, ciężar 500-700 kg. Sokólskie konie są końmi typu pośpieszno-roboczego, wytrzymałymi i niewybrednymi.

Dońskie konie- rasa koni powstała w wyniku krzyżowania przez dońskich Kozaków koni żyjących na stepach z końmi użytkowymi, nawet pełnej krwi angielskiej. Zaletą ich jest duża wytrzymałość. Używane do uszlachetniania prymitywnych azjatyckich ras stepowych.

Śląskie konie- rasa konia domowego typu wszechstronnie użytkowego, wyhodowana w końcu XIX i początku XX w. w wyniku kojarzenia koni miejscowych z końmi wschodniopruskimi, hanowerskimi, fryzyjskimi oraz oldenburskimi.
Do 160 cm wysokości w kłębie, ciężar do 750 kg. Umaszczenie głównie gniade i kare, kasztanowate rzadkie. Cechują się dużą siłą w zaprzęgu.
Prowadzono kojarzenie śląskich koni z końmi pełnej krwi angielskiej, uzyskując konia zarówno roboczego, jak i o sportowych walorach użytkowych. Wskutek rozmaitych kojarzeń typ śląskich koni jest słabo wyrównany. Śląskie konie kojarzone były z końmi małopolskimi i wielkopolskimi dla uzyskania koni wierzchowych lub zaprzęgowych.

Holsztyńskie konie- rasa koni powstała w wyniku krzyżowania m.in. koni fryzyjskich, hiszpańskich, angielskich, jedna z najstarszych ras koni w Niemczech, o masywnej budowie ciała, umaszczeniu przeważnie karym lub gniadym. Od koni holsztyńskich wywodzi się szereg ras koni, m.in. konie hanowerskie.

Reńskie konie- rasa konia domowego wyhodowana w Niemczech w rejonie Nadrenii w 1. połowie XX w. w wyniku kojarzenia koni miejscowych z końmi belgijskimi rasy Brabanson, w celu uzyskania koni do prac rolniczych.
Konie reńskie zasadniczo nie wykazują istotnych cech różniących je od koni rasy Brabanson. W niewielkiej liczbie hodowane były w Polsce na Pomorzu. Obecnie kojarzone są częściej z końmi ras lżejszych dla uzyskania koni przydatnych do celów rekreacyjnych.

Sądeckie konie- lokalna odmiana koni wyhodowana na ziemi sądeckiej w wyniku kojarzenia koni miejscowych z domieszką krwi arabskiej z końmi półkrwi angielskiej, głównie węgierskimi.
Wysokość w kłębie 155 cm, ciężar 450 kg. Umaszczenie głównie gniade lub kare. Sądeckie konie cechuje wytrzymałość w pracy na terenach górskich, są końmi wszechstronnie użytkowymi. Spotyka się je głównie w województwie małopolskim i podkarpackim.

Achałtekińskie konie- jedna z najstarszych ras konia domowego, wyhodowana ponad 4 tys. lat temu przez azjatyckie plemiona zamieszkujące Turkmenistan. Surowe warunki bytowania na obszarach pustynnych, o skąpej roślinności i niewielkiej ilości opadów, przyczyniły się do powstania rasy niezwykle wytrzymałej, odpornej na niekorzystne warunki środowiskowe, przyzwyczajonej do znacznych wahań temp. otoczenia. Achałtekińskie konie osiągają wysokość w kłębie ok. 154 cm, umaszczenie mają gł. gniade, kasztanowate, siwe lub kare. Szyja długa, tzw. jelenia, klatka piersiowa przeważnie płytka, brzuch podciągnięty, głowa o szlachetnej budowie i prostym profilu, ogon i grzywa rzadkie. Jako szybkie i wytrzymałe konie wierzchowe, stały się rasą wyjściową dla wielu ras koni ros., m.in. koni dońskich. Hodowla koni prowadzona jest obecnie głównie w Rosji, Turkmenistanie, Kazachstanie, Uzbekistanie i Kirgistanie (najważniejsze ośrodki hodowlane znajdują się w Machtum-Kuli, Lugowsku oraz w Tersku w pn. części Kaukazu).

Półkrwi konie- konie pochodzące z kojarzenia klaczy miejscowych z ogierami pełnej krwi angielskiej albo czystej krwi arabskiej - stąd konie półkrwi angielskiej bądź półkrwi arabskiej.
W przypadku kojarzenia ze sobą obydwu ras otrzymywane potomstwo nosi nazwę koni półkrwi angloarabskiej. Polskie konie półkrwi dzielą się na konie wielkopolskie, małopolskie oraz śląskie.

Ardeńskie konie- (ardeny) rasa konia domowego, wyhodowana w II poł. XIX w. w Ardenach, paśmie górskim leżącym na pograniczu Francji, Belgii i Luksemburga. Wysokość w kłębie 155-165 cm, ciężar ciała ok. 700 kg. Umaszczenie gł. gniade, kasztanowate lub dereszowate. Głowa stosunkowo niewielka o prostym profilu, kończyny krótkie, mocne, głęboka klatka piersiowa. Pochodzą od ciężkich koni, hodowanych w Ardenach, które przypuszczalnie były jednymi z pierwszych koni zimnokrwistych. Cechują się niebywałą wytrzymałością, doskonałym wykorzystaniem paszy oraz pracowitością. Stanowią formę wyjściową szeregu polskich typów koni pogrubionych, m.in. koni sztumskich, sokólskich i łowickich.

Żmudzkie konie- rasa konia domowego, hodowana na Litwie i Żmudzi, używana głównie do prac rolnych i do zaprzęgu. < Konie żmudzkie mają wiele cech pierwotnych, są wytrzymałe na niekorzystne warunki bytowania oraz wytrwałe w pracy, cechują się dużą siłą pociągową mimo drobnej budowy ciała. Wysokość w kłębie do 144 cm, ciężar do 420 kg. Umaszczenie kare, myszate, bułane bądź gniade.
Rasa ta, niegdyś kojarzona z końmi zimnokrwistymi dla zwiększenia masy ciała, niemal całkowicie zanikła. W latach 60. XX w. czynione były próby jej restytuowania.

Bretońskie konie (bretony)- rasa konia domowego typu roboczego, wyhodowana na Półwyspie Bretońskim we Francji w końcu XVIII w. w wyniku krzyżowania koni miejscowych z końmi ras ciężkich i z kłusakami norfolskimi. Uzyskano ostatecznie dwa typy, tzw. Draft Breton, cięższy i silniejszy, oraz Postier Breton, lżejszy, szybszy, przeznaczony do transportu i pracy w polu. Księga stadna tej rasy prowadzona jest od 1950.
Bretońskie konie osiągają wysokość w kłębie do 165 cm i ciężar do 950 kg. Umaszczenie kasztanowate, gniade i dereszowate bądź pośrednie. W Polsce używane od 1913 do poprawy koni sokólskich i garwolińskich.

Angloarabskie konie (angloaraby)- rasa konia domowego wyhodowana w wyniku kojarzenia ras: arabskiej i angielskiej. Rozróżnia się następujące konie angloarabskie: konie czystej krwi angloarabskiej, uzyskane z krzyżowania angielskich koni pełnej krwi z końmi czystej krwi arabskiej (gdy procent krwi żadnej z tych ras nie przekracza 75), oraz konie półkrwi angielskiej lub arabskiej (gdy procent krwi jednej z ras wyjściowych przekracza 75 - półkrew). Jednym z najważniejszych ośrodków hodowli tych koni stała się w 2. poł. XIX w. Francja, gdzie w toku selekcji dla celów sportowych, m.in. wyścigów, skoków i ujeżdżania, uzyskano konie angloarabskie o najlepiej ustalonych cechach rasowych.

Orientalne konie- konie arabskie, perskie, tureckie i inne konie ras wywodzących się z krajów wschodnich.

Hanowerskie konie (hanowery)- rasa koni wszechstronnie użytkowych, wyhodowana w XVIII i XIX w. w Niemczech w okolicach Hanoweru. Wysokość w kłębie 160-170 cm, waga 600-700 kilogramów, umaszczenie różne.

Huculskie konie (hucuły)- rasa koni wyhodowana na Huculszczyźnie, jedna z najstarszych ras, utworzona z wielu innych, m.in koni arabskich. Wysokość w kłębie 130-140 cm. Konie typowo juczne, wytrzymałe, odporne, przystosowane do poruszania się w terenie górskim.

Perskie konie- jedna z najstarszych ras koni, zaliczana do rasy koni orientalnych. Pokrojem przypominają konie arabskie, które przypuszczalnie wywarły wpływ na powstanie tej rasy. W Polsce dosyć popularne w średniowieczu, chętnie były używane do uszlachetniania koni miejscowych ras.

Wielkopolskie konie- rasa konia domowego typu wszechstronnie użytkowego, wyhodowana w wyniku kojarzenia koni wschodniopruskich, trakeńskich, pełnej krwi angielskiej, czystej krwi arabskiej i innych ras. Wielkopolskie konie zostały uznane za odrębną rasę dopiero w 1962.
Osiągają wysokość w kłębie ok. 160 cm, ciężar ciała do 570 kg. Umaszczenie przeważnie kasztanowe, także gniade, siwe oraz kare. Początkowo hodowane były w kilku odrębnych grupach, m.in. jako konie poznańskie, mazurskie oraz hanowerskie.

Haflingerskie konie- rasa koni wyhodowana z końcem XIX w. w rejonie Tyrolu. Cenione jako konie zaprzęgowe i juczne. Umaszczenie głównie kasztanowate. Wysokość w kłębie 135-140 cm. Nogi krótkie, kłoda silnie rozbudowana.

Belgijskie konie ( belgi, konie brabanckie)- najstarsza zimnokrwista rasa konia domowego, wyhodowana w Belgii w wyniku krzyżowania koni miejscowych z dawnymi rycerskimi końmi flamandzkimi, masywnymi brabansonami i ardenami. Uzyskane w wyniku tych kojarzeń trzy odmiany koni, nieznacznie różniące się od siebie, uznano 1885 za jedną rasę.
Konie belgijskie są rasą o ustalonym typie, jedną z najpopularniejszych na świecie ras koni o ogromnej sile i niezwykle łagodnym usposobieniu. Wykorzystuje się je do ciężkiego transportu oraz do poprawiania różnych hodowli koni ras ciężkich (przy ich użyciu wytworzono m.in. w Niemczech konie reńskie, a w Polsce konie sztumskie i łowickie).
Konie belgijskie mają umaszczenie najczęściej dereszowate, także kasztanowate lub gniade, lekką głowę, krótki tułów, głęboką klatkę piersiową, na nogach szczotki. Osiągają wysokość w kłębie 155-165 cm, obwód klatki piersiowej ponad 200 cm, ciężar 750-1200 kg.

Kopczyki podlaskie- konie hodowane w województwie lubelskim, wysokość w kłębie do 150 cm, mocny i krępy tułów. Waga do 600 kg. Wysoko cenione jako doskonałe, wytrzymałe konie robocze, znakomicie wykorzystujące paszę, dzięki czemu koszty ich utrzymania są stosunkowo niskie.

Kuce- konie małych ras, nie przekraczające 130-140 cm wysokości w kłębie. Cechuje je krępa budowa ciała, dobre wykorzystanie pasz, niewybredność oraz ogromna wytrzymałość na trud i zmęczenie. Najbardziej znane rasy to kuce szetlandzkie, kuce irlandzkie, kuce islandzkie, kuce walijskie, kuce szkockie.
Używane są do prac ogrodniczych, jako konie juczne, zaprzęgowe, niegdyś wykorzystywane do pracy w kopalniach. Popularne jako konie służące dzieciom do jazdy wierzchem.

Małopolskie konie- konie rasy małopolskiej to konie gorącokrwiste, zaliczane do angloarabów półkrwi, w typie orientalnym.Powstały na podłożu koni staropolskich, uszlachetnianych austrowęgierskimi ogierami rodów orientalnych m.in. dahomanami i shagya oraz angloarabami,arabami i folblutami. Są to konie wszechstronnie użytkowe, wykorzystywane zarówno pod siodłem jak i w lekkich zaprzęgach, świetnie nadają się więc do rekreacji, leczniektóre osobniki wykorzystywane są w sporcie wyczynowym.

Informacje z encyklopedii Wiem oraz strony http://malopolaki.w.interia.pl/